نکاتی قابل توجه در مورد شات بلاست و سندبلاست :

1- در عملیات شاتینگ سطح قطعه چکشی و براق میگردد

2- در عملیات گریتینگ که میتوان آنرا بوسیله دستگاههای شات بلاست و سندبلاست نیز انجام داد سطح قطعه مات و زبر میگردد

3 - در عملیات سندینگ (سندبلاست ) سطح قطعه مات یکدست و زبر میگردد که درجه زبری ایجاد شده بر روی سطح بستگی به جنس و درجه درشتی ساینده مورد استفته در دستگاه را دارد

4- از تکنیک سندبلاست عموما برای :

الف - زبر کردن و مات کردن سطوح قطعات

ب - تمیز کاری قطعات حساس به ضربه و پاشش شدید

ج - قطعاتی فقط یک موضع مشخص از آنها باید در معرض پاشش قرار بگیرد

د - قطعاتی دارای دنده و حدیده حساس به ضربه هستند

ه - قطعاتی میبایست سطح آنها بصورت خیلی نرم تمیز کاری - مات ( مانند قطعات لوستر و زیو آلات )-رنگ براداری یا بصورت خفیف زبر شود (مانند بدنه اتومبیل )

 سند بلاست سطوح فلزی:

 یکی از معمولی ترین راهها برای حفاظت مخازن، خطوط لوله، سازه های فلزی و بدنه کشتیها در مقابل عوامل خورنده محیط، پوشش به وسیله رنگها، رزینها و عایقهاست. داشتن یک سطح مناسب، تمیز و عاری از هرگونه زنگ زدگی جهت اجرای پوشش لازم و ضروری می باشد . 
برای تمیز کاری سطوح در ابعاد کوچک روش های سنگ زنی،سمباده زنی و برس زنی و در ابعاد وسیع تجاری آن یعنی سند بلاست(ماسه پاشی)انجام می گیرد.
عملیات سند بلاست عمدتا جهت نیل به دو هدف انجام می شود:
1- زدودن و برطرف نمودن جرمهای خارجی و زنگ زدگی و رسیدن به سطح فلز
2- ایجاد پروفیل(زبری)مناسب در سطح فلز جهت چسبندگی بهتر فیلم پوشش جهت حفاظ،سند بلاست بسته به نیاز در درجات مختلف اجرا می شود، جدول زیر معرف چهار درجه متداول اجرای سند بلاست و نماد آنها در استانداردهای سوئد و امریکاست.

سند بلاست بوسیله ذرات مختلف مانند ماسه سیلیسی، گریت آهن، پودر اکسید آلومینیوم و غیره انجام می پذیرد که هر کدام سطح مخصوص به خود را از حیث رنگ و درجه صافی ارائه میدهند.هر قدر دانه بندی و مش ذرات درشت تر باشد پروفیل ایجاد شده سطح زبرتر خواهد بود؛ البته این امر به عوامل دیگری مانند فشار هوای مصرفی و فاصله یا زاویه برخورد ذرات نیز بستگی دارد.

 خلاصه ای از روش و شرایط اجرایی عملیات سندبلاست و رنگ آمیزی مخزن:

بعد از داربست بندی و آماده سازی سطح جهت رنگ امیزی مخزن به شرح و تحت شرایط ذیل  کار اجرا می گردد:

ابتدا کلیه وسایل و تجهیزات و مصالح مورد نیاز از قبیل کمپرسور باد، میکسر بادی، همزن، پمپ ارلس، ماسه و داربست به پای کار انتقال می یابد. کلیه ماشین آلات ، تجهیزات ، ابزار و مصالح مورد استفاده در عملیات های سند بلاست و رنگ آمیزی باید مطابق استاندارد های ذیربط بوده و مورد تایید واحد نظارت پروژه باشد.

 با لحاظ شرایط جوی و مساعد بودن هوا سندبلاست که عمدتاً بر اساس استاندارد سوئدی SA2 1/2 انجام  می گیرد، شروع و پس از اتمام سندبلاست هر ناحیه در همان روز 20 دقیقه بعد از هواگیری و تمیز نمودن سطح کار لایه اولیه رنگ (پرایمر) اتیل سیلیکات یا زینک ریچ اپوکسی اعمال می گردد. اجرای رنگ آمیزی مراحل بعدی و لایه های میانی و نهایی باید پس از شتشوی سطح کار با دستگاه واتر جت و خشک شدن سطح صورت می پذیرد. البته قبل از رنگ آمیزی هر لایه عملیات تاچ آپ در محل هایی مثل لبه ها و گوشه های کار و محل درز جوشها و نقاطی که احیاناً عیوبی وجود داشته باشد انجام می شود. در هر مرحله و پس از 24 تا 48 ساعت بر روی سطح خارجی مخزن و تا 72 ساعت برروی سطح داخلی مخزن البته پس از تایید دستگاه نظارت و رعایت مسائل فنی از قبیل ضخامت مناسب لایه، تمیزی کار و عدم وجود شُره رنگ، آور اسپری (Over Spray) ، خلل و فرج سطح رنگ و هر نوع عیب دیگر، عملیات رنگ آمیزی لایه بعدی اجرا می شود.

نکات

به منظور رعایت ایمنی و بهداشت کار در داخل مخزن باید از فن های ضد جرقه استاندارد و داربست بندی مطمئن استفاده گردد.

هنگام رنگ آمیزی باید توجه داشت که نوع تیپ های مورد استفاده بر روی گان ایرلس طبق استاندارد کارخانه سازنده رنگ باشد.

سندبلاست نوع SA 2 1/2 با مس باره باید بطوری انجام گردد که تمامی میل اسکیل های روی سطح کار و درون خلل و فرج سطح خارج و کاملاً تمیز شود بطوری که سطح تماماً به رنگ آلومینیومی بشود.

میزان زبری سطح فلز پس از سندبلاست آن توسط دستگاه رافنس گیج اندازه گیری می شود.

هنگامی که نقاش شروع به رنگ آمیزی می کند باید فاصله گان خود را تا سطح کار حدود 50 سانتی متر  و  با زاویه ای نسبتاً مایل ثابت نگه دارد تا از آور اسپری شدن سطح جلو گیری نموده و رنگ را نیز هدر ندهد و یک سطح یکنواخت بدست دهد.

در زمانهایی که سطح فلز دچار رطوبت و شبنم می باشد اجرای سندبلاست ممنوع می باشد. همچنین اجرای عملیات سند بلاست با سلیس یا مس باره خیس یا شبنم زده مجاز نمی باشد.

رنگ لایه نهایی (فاینال) باید بطوری اجرا شود که هیچگونه سایه روشن روی سطح رنگ آمیزی شده دیده نشود و یک رنگ کامل و یکدست اجرا گردد.

هنگام رنگ آمیزی نقاش باید یک دستگاه وت گیج (تر سنج) در دست داشته باشد و ضخامت رنگ خود را در مراحل مختلف اجرا مورد ارزیابی قراردهد تا میزان پاشش رنگ بر روی سطح را کنترل نماید.

میزان چسبندگی رنگ پس از اعمال هر لایه و سفت شدن آن باید بوسیله ابزار تست چسبندگی از قبیل نوار سنجش چسبندگی بر اساس استاندارد های ذیربط مورد ارزیابی قرار گیرد.

هر نوع عیب و نقص احتمالی بر روی سطح نهایی باید بگونه ای ترمیم گردد که سطح نهایی کار یکداستیل هستند قبل از سندبلاست باید توسط کاور پوشانده شود.

کلیه تستها از قبیل ضخامت سنجی بر اساس روشهای اعلام شده در استاندارد SSPC-PA2 انجام می گیرد. تمامی دستگاههای مورد استفاده  در تستها باید بطور مداوم کالیبره شود. دستگاه میکرو تست باید بعد از هر اندازه گیری توسط کالیبراسیون آن دستگاه کالیبره شود.

چسبندگی لایه پرایمر اتیل سلیکات باید به گونه ای باشد که حداکثر یک دقیقه پس از اعمال رنگ نتوان با خراش ناخن یا شئی فلزی لایه رنگ را از سطح جدا کرد.

معمولاً شرکت مجری رنگ آمیزی و تولید کننده رنگ مشترکاً کار اجرا شده را به مدت دو سال از حیث هر نوع کیفیتی گارانتی می نمایند. این شرکت با توجه به سوابق کاری اجرا شده و در صورت استفاده از مواد با کیفیت تولید شده توسط شرکتهای مورد تایید شرکت نفت کیفیت کار را به مدت پنج سال گارانتی  می نماید.

کلیه مراحل کار از حیث کیفیت اجرا، هماهنگی های کارگاهی  و مدیریت مناسب نیروی انسانی توسط یک نفر سوپروایزر رنگ و یک نفر کنترل کیفی مدیریت و کنترل می گردد. دریافت پرمیت، تحویل به موقع و با کیفیت کار سندبلاست و رنگ آمیزی و نیز دریافت تایید مراحل مختلف رنگ آمیزی و نظارت بر ایمنی کار و همچنین اطمینان از حصول کیفیت کار از جمله وظایف افراد ذکر شده می باشد.

سطوح حساس و تجهیزات متصل به محل اجرای عملیات و سطوحی که از جنس غیر کربن استیل هستند قبل از سندبلاست باید توسط کاور پوشانده شود.

کلیه تستها از قبیل ضخامت سنجی بر اساس روشهای اعلام شده در استاندارد SSPC-PA2 انجام      می گیرد. تمامی دستگاههای مورد استفاده  در تستها باید بطور مداوم کالیبره شود. دستگاه میکرو تست باید بعد از هر اندازه گیری توسط کالیبراسیون آن دستگاه کالیبره شود.

چسبندگی لایه پرایمر اتیل سلیکات باید به گونه ای باشد که حداکثر یک دقیقه پس از اعمال رنگ نتوان با خراش ناخن یا شئی فلزی لایه رنگ را از سطح جدا کرد.

معمولاً شرکت مجری رنگ آمیزی و تولید کننده رنگ مشترکاً کار اجرا شده را به مدت دو سال از حیث هر نوع کیفیتی گارانتی می نمایند. این شرکت با توجه به سوابق کاری اجرا شده و در صورت استفاده از مواد با کیفیت تولید شده توسط شرکتهای مورد تایید شرکت نفت کیفیت کار را به مدت پنج سال گارانتی  می نماید.

کلیه مراحل کار از حیث کیفیت اجرا، هماهنگی های کارگاهی  و مدیریت مناسب نیروی انسانی توسط یک نفر سوپروایزر رنگ و یک نفر کنترل کیفی مدیریت و کنترل می گردد. دریافت پرمیت، تحویل به موقع و با کیفیت کار سندبلاست و رنگ آمیزی و نیز دریافت تایید مراحل مختلف رنگ آمیزی و نظارت بر ایمنی کار و همچنین اطمینان از حصول کیفیت کار از جمله وظایف افراد ذکر شده می باشد.

 مقررات ایمنی کار با سندبلاست:

1-استفاده از ساینده‎های سیلیس دار که بیش از 5% Silica داشته باشد مشروط به رعایت کامل این مقررات است.

2-جای مواد سیلیس‎دار می‎توان از ساینده‎های دیگر نظیر گرانول اکسید آلومنیوم- ذرات آهن لعاب دار- ذرات چدن Malleable و ذرات سمباده استفاده نمود.

3-قطعاتی که خیلی بزرگ نیستند و امکان جابجائی آنها مقدور است سندبلاست بایستی در سالن محصوری که ابعاد کافی داشته باشد انجام گیرد.

4-سالن بایستی به نحوی صورت گیرد که رانش هوا از طرف بالا به سمت پائین صورت پذیرد. بدین معنی که ضریب خروجی هوا به میزانی باشد که باعث فشار منفی کمی در سالن سندبلاست گردد تا هوای تازه بتواند از بالا وارد سالن شده و آلودگی از منافذ سالن به بیرون انتشار نیابد، در کف سالن و یا دو طرف دیوار سالن در محاذی کف که در مسیر هوای خروجی به هوای آزاد است جریان هوای آلوده باید از فیلترهای مؤثر پارچه‎ای یا از سیلیکون یا رسوب دهنده‎های الکترواستاتیک عبور یابد تا مواد ساینده گرفته شود و برای استفاده مجدد در مخزنی که در زیر سالن سندبلاست قرار داده می‎شود جمع‎آوری گردد.

5-محلهائی که تاسیسات ثابت مانند بویلرها- مخازن سوخت ویا لوله‎کشی‎ها قرار داد محدوده سندبلاست کاری بایستی با اسکلت بندی و چادرکشی محصور گردد.

6-اپراتور سندبلاست کار بایستی مجهز به وسایل حفاظت فردی شامل کلاه مخصوص سندبلاست Air Line Helmet - لباس کار با پیش بند مقاوم - چکمه لاستیکی - دستکش ساق بلند باشد.

7-کلاه سندبلاست که در اختیار فردی قرار می‎گیرد نبایستی مورد استفاده افراد دیگر قرار گیرد. شیلنگ هوارسانی کلاه سندبلاست کار بایستی به منبع هوای سالمی متصل شود که دبی هوارسانی آن کمتر از 17% مترمکعب در دقیقه نباشد هوای مذکور بایستی توسط فیلتر مناسبی که بدون کاهش اکسیژن هوا بتواند رطوبت، دودهای روغنی، ذرات و غبارات و هر گونه گازهای سمی که از کمپرسور هوا ایجاد می‎شود (مانند Co2 - Co اکسیدهای فلزی گوگرد یا نیتروژن‎دار) را جذب نماید توصیه شده است در هوای تنفسی نباید بیش از PPM50 کربن منواکسید و بیش از PPM1000 کربن دی‎اکسید وجود داشته باشد.

8- مراقبت‎های دوره‎ای برای نگهداری تجهیزات وسائل و سیستمهای تهویه و وسائل حفاظت فردی به عمل آید و مخازن تحت فشار کمپرسور و مخلوط کن Air Blast Chamber سالن یکبار تحت تست هیدورستاتیک واقع شود. 
ساعت کار سندبلاست کار در شبانه‎روز بایستی کمتر از 8 ساعت بوده و اپراتور نبایستی بیش از 40 دقیقه بطور مداوم در داخل سالن سندبلاست کار نماید و در مدتی که به تناوب سندبلاست کار در سالن کار می‎نماید بتوسط شخص دیگری که در خارج سالن باشد مورد مراقبت قرار گیرد. 
توزیع نور مناسب در سالن و سیستم ارتباط تلفنی یا صوتی بین مراقب و فرد سندبلاست کاری الزامی است. در صورتیکه جهت تامین روشنائی نتوان از فشار برق تا 50 ولت استفاده نمود برای جلوگیری از خطر برق گرفتگی افراد لازم است مقررات ایمنی استفاده از ولتاژ ضعیف و سیستم سیم
اتصال موثر الکتریکی بدنه به زمین مصرف کننده‎های الکتریکی مراعات گردد.

9-افرادیکه در نزدیک سالن سندبلاست می‎باشند و افراد دیگری که در محلهائی بنحوی در معرض استنشاق غبارات زیر ناشی از سندبلاست کاری قرار دارند بایستی از فیلتر تنفسی استفاده نمایند.

10-آزمایشهای پزشکی شامل X - Ray از ریه‎ها و اسپیرومتری برای سندبلاست کاران سالی یکبار الزامی است و بایستی در پرونده پزشکی آنان مضبوط شود و در صورت بروز علائمی دال بر بیماری شغلی، کار آنان بایستی عوض شود.

11-بمنظور جلوگیری از ایجاد الکتریسیته استاتیک که هنگام عبور مواد ساینده از لوله لاستیکی رابط به نازل ظاهر می‎شود نازل سندبلاست بایستی توسط سیمی که از مسیر لوله عبور داده شده به زمین ارت شود تا از ترکیدن لوله رابط یا ایجاد شوک الکتریکی به سندبلاست کاری جلوگیری بعمل آید.

12-پس از پایان کار هر شیفت، سندبلاست کاران بایستی وسائل حفاظت فردی خود را تمیز و در قفسه ملبوس نگاهدارند تا پس از استحمام دوش و تعویض لباس از خود رفع آلودگی نموده باشند.

13-در صورت انجام کار در ارتفاع مقررات ضمیمه مربوط به داربستها برای سندبلاست کاران لازم‎الاجراء می‎باشد.

14-مدیر واحد بایستی شخصی مسئولی را جهت نظارت بر کار کارگاههای سندبلاست تعیین کند تا مقررات فوق را کنترل نماید.

15-شخص مذکور لازمست قبل از شروع عملیات سندبلاست کلیه موارد ایمنی از جمله وضعیت شیلنگ‎ها، رابط‎ها و بستها را بازدید و در صورت اطمینان از سلامت آنها اجازه کار صادر نماید.

16-اپراتور سندبلاست بایستی آموزش ایمنی را گذرانیده باشد و تجربه لازم را برای سرعت در مانور بستن شیر مخلوط کن هوا و مواد ساینده که فشاری بین 5/5 تا 5/6 kgf/Cm2 داراست بهنگام اضطرار داشته باشد.

17-سندبلاست ورنگ امیزی هیچگاه نباید همزمان درکنار هم اجرا گردد زیرا گرد وخاک حاصله از سندبلاست به روی فلز نشسته واز چسبیدن رنگ به فلز جلوگیری میکند در برخی از جاها بعد ازعملیات سندبلاست سطح سندبلاست شده راباتینر های مخصوص شستشو داده وبعد اقدام به رنگ امیزی میکنند دراصل شستشو باعث ار بین رفتن گرد و خاک حاصله ازسندبلاست شده وسطح مخدوشی که براثر سندبلاست که همان sa2.1.2 یاsa-3  مینامند نمایان میشود وحتما میبایست بلافاصله اقدام به زدن استر نمود استر ها شامل 1-زینک ریچ 2-اتیل سیلیکات3-زینک فسفات4-زینک کرومات5-اکسید اهن میباشد که غالبا به میزان 75الی120 میکرون اجرا میگردد استر اتیل سیلیکات را معمولا بین75الی90میکرون اجرا میشودوکاربرد ان اغلب در سندبلاستهای مناطق شرجی وسندبلاست اب شیرین کن هاوسندبلاست برجهای نیروگاه بکار میرود وباید بعد اتمام سندبلاست ورنگ سطح فلز را هر4ساعت یک بار با فشار اب شستشو نموده تا اصطلاحاqring شود

18-طریقه اجرای زینکا:ابتدا میبایست سطح فلز را به وسیله سندبلاست به درجه sa-2.5 یا برس به درجهst3درامده وسپس محلول مخصوس زینکا بنام سالو را با هم مخلوط نموده وبه خوبی میکس باید نمود وبه وسیله پستوله یا غلتک یا دستگاه ایرلس اسپری  کرد زینکا سالو خود به تنهایی محافظ خوبی برای فلز میباشد معمولا زینکا را به روی دکلهای انتقال نیرو استفاده میکنند.

_____________________________________