تقاضای چین برای کک در سال 2015 به 380 میلیون تن می‌رسد.

رکود در تقاضای فولاد در چین به کاهش نیاز به کک منتج شده که بر قیمت‌ها فشار آورده، در حالی که بخشی از 3/25 میلیون تن ظرفیت فرسوده کک‌سازی در سال2011 بسته شد با 5/23 میلیون تن ظرفیت‌های جدیدی که آن سال در جریان تولید قرار گرفتند متعادل شد. 

طبق اعلام وزارت صنعت و اطلاعات چین مصرف فولاد خام چین در سال 2015 حدود 750 میلیون تن خواهد بود. این مقدار تولید فولاد نیاز به 13/1 میلیارد تن سنگ‌آهن و 380 میلیون تن کک دارد. چین بیش از 7 هزار کارخانه تولید فولاد دارد که 500 کارخانه از بین آنها فولاد خام تولید می‌کنند. 

در سال2011 خروجی این 500 تولیدکننده فولاد 659 میلیون تن بود. تولید چهار شرکت بزرگ اول تولیدکننده فولاد خام 8/27 درصد از مجموع تولید ملی فولاد کشور را تشکیل می‌دهد که بسیار پایین‌تر از تمرکز در آمریکا (70 درصد) و یا ژاپن یا کره (90 درصد ) است. 

این سطح پایین تمرکز در صنعت فولاد چین ناشی از افزایش سرمایه‌گذاری در کارخانه‌ها و رقابت نابسامان بوده است. بر اساس برنامه‌ای از سال 2012 اجرای آن شروع شد، تمرکز خروجی10 کارخانه بزرگ اول تولید فولاد باید به 60 درصد افزایش یابد. 

این کار توسط تملک و ادغام کارخانه‌های تولید فولاد چین انجام می‌شود، اما یک دشواری انجام آن در مقیاس بزرگ صنعت، تنوع مالکیت آن و این واقعیت است که در مناطق جغرافیایی وسیعی پراکنده شده است. 


تقاضای فولاد ضعیف کاهش‌دهنده نیاز به کک 

اقتصاد داخلی چین به دلیل فشار از سوی تنظیم بخش املاک و مستغلات، افت سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و بدتر شدن اقتصاد کشورهای منطقه یورو در اروپا شروع به کم کردن سرعت کرده است. 

چنین فشارهای متعددی منجر به کاهش رشد مصرف فولاد در پایین‌دست شده که به نوبه خود تقاضا برای کک را کاهش می‌دهد. 

پیش‌بینی می‌شود که تقاضا برای کک در چین در سال 2012 تنها 3 تا 4 درصد بیش از سال 2011 رشد خواهد کرد. 

مازاد فولاد از تقاضا همچنان چالش عمده برای کل صنعت است که باعث فشار آوردن به قیمت کک شده، اما عرضه محدود و مالکیت نسبتا انحصاری و همچنین این واقعیت که قیمت زغال‌سنگ حرارتی به افزایش خود در سال 2012 با حاشیه سود باریکی ادامه خواهد داد، به این معنی است که انتظار می‌رود قیمت زغال‌سنگ کک‌سازی نسبتا قوی باقی بماند، بنابراین تنها فضای محدودی برای افت قیمت کک برای تولید فولاد وجود خواهد داشت. 

در سال 2012 انتظار نمی‌رود، خروجی فولاد خام رشد چشمگیری داشته باشد. صنعت فولاد مصرف‌کننده عمده پایین‌دستی کک است که در حال حاضر حدود 80 درصد از مصرف چین را به خود اختصاص می‌دهد. تحت تاثیر رکود پروژه‌های زیربنایی و همچنین ساخت و ساز و املاک و مستغلات و همچنین سخت‌گیری‌های اعتباری داخلی، تولید فولاد خام شاهد کاهش نرخ رشد در سال 2011 بود. 

این موضوع بخصوص در نیمه دوم سال 2011 مشهود بود، زمانی که تولید فولاد خام بر اساس ماه در ماه، همراه با تضعیف بازار فولاد داخلی افت کرد. در سال 2011 تولید فولاد خام 26/683 میلیون تن بود که در مقایسه با 5/626 میلیون تن در سال2010، افزایش 9 درصد را داشت که مشابه نرخ رشد 10/2009 بود. 

همانند صنایع پایین‌دستی مصرف‌کننده فولاد، سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات در سال 2011 شروع به کند شدن کرد. رشد پروژه‌های زیربنایی در نیمه دوم سال 2011 (جولای تا نوامبر) میزان قوی 5/24 درصد باقی مانده، هر چند این مقدار افت 1/1 درصد را در مقایسه با نیمه اول 2011 (ژانویه تا ژوئن) نشان می‌دهد. 

در نوامبر 2011، رشد فروش ساختمان‌های مسکونی در چین به 5/8 درصد کاهش یافت و افزایش در مترمربع خانه‌های جدید در دست ساخت به 5/20 درصد کاهش یافت که به میزان قابل‌توجهی پایین‌تر از افزایش متوسط 30 درصد در طول نیمه اول سال2011 است. 

سایر بازارهای مصرف فولاد همانند خودرو، لوازم خانگی، ماشین‌آلات، کشتی‌ها و غیره نیز خوشبینانه نیست. پیش‌بینی می‌شود تولید فولاد خام در سال 2012 بین 710 تا 720 میلیون تن باشد که 5 تا 6 درصد پایین‌تر از مقداری است که از گذشته انتظار می‌رفت و رشد تولید بسیار پایین‌تر از سال2011 است که رشد تقاضای کک کاهش می‌دهد، بنابراین، پیش‌بینی می‌شود مصرف داخلی کک چین در سال 2012 تنها 3 تا 4 درصد بیش از سال 2011 رشد داشته است. 


تولید کک مازاد 

برای تامین رشد سریع تولید فولاد خام و چدن خام خروجی در سال2010، تولید کک داخلی چین، با افزایش 13/9 درصد نسبت به سال قبل به 6/387 میلیون تن رسید. رشد تولید کک بیش از رشد 42/7 درصد چدن خام بود. 

طبق آمار ارایه شده، از اداره ملی آمار چین، تولید کک چین به حفظ رشد سریع خود در سال 2011 ادامه داد با تولید کل سال 428 میلیون تن که جهش 8/11 درصد نسبت به سال قبل را داشت. در مقایسه، تولید چدن و فولاد خام در سال 2011، به ترتیب بیش از 4/8 درصد و 9/8 درصد نسبت به سال2010 افزایش یافت. در سال 2012، پیش‌بینی می‌شود تولید کک به 450 میلیون تن برسد با وجود کاهش در نرخ رشد از 8/11 درصد در سال 2011 به 5 درصد. 

مازاد ظرفیت کک‌سازی نتایج نامطلوبی داشته است. یکی کاهش سود صنعت کک‌سازی و ناتوانی آن برای کاهش یا مدیریت هزینه‌های تولید بوده است. 

مورد دیگر این است که بسیاری از شرکت‌ها مجبور به محدود کردن تولید برای حفظ قیمت‌ها در بازار در زمانی هستند که در بازار فولاد تقاضای لغو شده در پایین‌دست وجود دارد. به عنوان مثال، از سه ماهه چهارم 2011، شرکت‌های کک‌سازی در Jiaohua، استان Shanxi مجبور به کاهش تولید، حدود 30 درصد تا 50 درصد ناشی از تقاضای سرد بازار و شده‌اند. 

همانند تنظیم ظرفیت‌های تولید، گرچه دولت چین اقدامات مربوط به «صرفه‌جویی انرژی و کاهش آلودگی» را در سال 2011 به اجرا گذاشت و برای جمع کردن کارخانه‌های فرسوده تلاش کرد، ظرفیت‌های جدید کک‌سازی در داخل کشور به رشد سریع خود ادامه دادند. بر اساس آمار انجمن کک‌سازی چین، ساخت 42 باتری جدید کک‌سازی در ژانویه تا نوامبر2011 به اتمام رسید که 54/23 میلیون تن ظرفیت جدید ایجاد کردند. 

این کارخانه‌های جدید به طور عمده نتیجه ادغام شرکت‌های کک‌سازی و توسعه فعالیت‌ها به پایین‌دست در ارتباط با محصولات جانبی بودند. طبق اعلام وزارت صنعت و اطلاعات چین، 33/25 میلیون تن ظرفیت فرسوده در سال 2011 حذف شد، رقمی که به ظرفیت‌های اضافه شده جدید بسیار نزدیک است. 


قیمت زغال‌سنگ 

تغییرات قیمت زغال‌سنگ کک‌سازی، تاثیر مستقیم بر هزینه‌های تولید کک دارد. همراه با کندی اقتصاد داخلی در سه ماهه چهارم سال 2011، بازار فولاد داخلی نیز کند باقی ماند. 

کارخانه‌های تولید فولاد و شرکت‌های زغال کک‌سازی مجبور به کاهش تولید خود به دلیل ضعف تقاضا از پایین‌دست بودند. قیمت کک در مناطق عمده تولید، از موقعیت بالای آن شروع به کاهش کرد. 


پیش‌بینی 

در سال 2012، انتظار می‌رود تولید فولاد داخلی چین با سرعت کندتر از سال 2011 رشد کند و قیمت زغال‌سنگ کک‌سازی تحت فشار قوی برای کاهش قرار داشته باشد، گرچه انتظار می‌رود قیمت کک در سال 2012 تضعیف شود، این موضوع لزوما شاهدی از رکود قوی نیست. 

به‌طور کلی انتظار می‌رود، بازار کک بالا، اما با نوسانات کوچک باقی بماند و از هزینه‌های حمل و نقل بالا آسیب قابل‌توجهی نخواهد دید. علاوه بر این، اکنون محدودیت دسترسی به ذخایر زغال‌سنگ کک‌سازی و انحصار دولت در توسعه آنها وجود دارد، دولت چین از قبل اکتشافات تفصیلی را برای زغال‌سنگ کک‌سازی انجام داده، اما افزایش کمی در ذخایر محقق شده است. 

زغال‌سنگ کک‌سازی وارداتی 10 درصد از تقاضای چین در سال 2011 را تامین کرد، در زمانی که زغال‌سنگ کک‌سازی وارداتی هیچ مزیت قیمت بر نوع داخلی نداشت. کل واردات در 10 ماه اول سال 2011 در 54/34 میلیون تن باقی ماند، کاهش 3 میلیون تن در مقایسه با مدت مشابه در سال2010. 

به دلیل کاهش تقاضای بین‌المللی در سال 2012، شرکت‌های فولاد ژاپن و داد استخراج معدن استرالیا برای کاهش قیمت زغال‌سنگ کک‌سازی تا 50 دلار بر تن تا 285 دلار توافق کرده‌اند. چنین افت شدیدی ممکن است خریداران چینی‌ها را ترغیب به جستجوی منابع خارجی کند، اما در مقایسه با تقاضای بسیار زیاد زغال‌سنگ کک‌سازی بازار داخلی چین، مقدار زغال‌سنگ وارده تنها «قطره‌ای در اقیانوس» از تقاضای کل است. 


اشباع فولاد در چین به احتمال زیاد در طول سال 2012 ادامه دارد 

اشباع فولاد در چین به احتمال زیاد در طول سال 2012 به دلیل تضعیف تقاضا از بخش‌های پایین‌دستی ادامه می‌یابد. در سال 2012 افزایش کل تولید فولاد این کشور ادامه خواهد یافت، اما نرخ رشد آهسته خواهد شد. چنانکه توسط انجمن آهن و فولاد چین (CISA) تخمین زده شده چین در ماه ژانویه 1/52 میلیون تن فولاد خام تولید کرد که نسبت به ماه مشابه سال گذشته 13 درصد کمتر است. خروجی روزانه 68/1 میلیون تن بود که تقریبا مشابه ماه دسامبر است و سومین ماه متوالی بود که خروجی روزانه زیر 7/1 میلیون تن قرار گرفت. 

این میزان از کاهش بسیار بیشتر از مقدار مشابه همسایگان آن ژاپن و کره‌جنوبی و تقریبا دو برابر متوسط نرخ جهانی تولید فولاد خام است که طبق اعلام انجمن جهانی فولاد 8/7 درصد است.



تهیه و تنظیم: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی شرکت فولاد آلیاژی ایران