نگاهی به قیمت‌های چدن خام در سال 2011

به‌طور کلی فولاد خام از دو روش تولید می‌‌شود. روش اول تهیه‌ آهن خام یا چدن مذاب در کوره بلند (BF) و تولید فولاد در کانورترهای اکسیژنی است و روش دوم احیای مستقیم سنگ‌آهن (DR) و ذوب آهن‌اسفنجی (DRI) و قراضه (Scrap) در کوره‌های الکتریکی از قبیل قوس الکتریکی (EAF) نظیر فولاد خوزستان یا القایی (IMF)، نظیر مجتمع فولاد جنوب. 

در روش اول که شیوه سنتی تولید است، از احیای غیرمستقیم آهن استفاده شده و به‌طور کلی محصولات کوره بلند را آهن خام می‌نامند. آهن خام 3 تا 4 درصد کربن دارد و نقطه ذوب آن حدود 1300 درجه سانتیگراد است. این محصول را به‌دلیل شکنندگی زیاد و ناخالصی‌های فراوان نمی‌توان در صنعت مورد استفاده قرار داد. آهن خام به‌خاطر داشتن کربن زیاد قابلیت شکل‌پذیری، جوشکاری و چکش‌خواری را ندارد، بنابراین لازم است طی عملیاتی مقدار کربن آن را کاهش داده و سایر عناصر موجود در آهن خام مانند گوگرد، فسفر، سیلیسیم و منگنز را به حد قابل قبولی رساند. از کوره بلند محصولات فرعی دیگری نیز به صورت سرباره و گاز به دست می‌آید. 

سنگ‌آهن پس از فرآوری به همراه آهک و کک وارد کوره بلند شده، آهن خام یا چدن مذاب (Pig Iron) به دست می‌آید. در مرحله‌ بعد آهن خام در یک کانورتر به فولاد مذاب تبدیل شده، کربن و ناخالصی‌های دیگر آن به کمک اکسیژن خارج و فولاد خام (Crude Steel) تولید می‌شود. 

به‌طور کلی در سال 2011، حدود 1082 میلیون تن چدن خام در جهان تولید شد که در مقایسه با سال 2010 یک افزایش 2/5 درصدی را داشته، این در حالی است که میزان تولید BFI در جهان در سال 2009 بالغ بر 5/913 میلیون تن بود. 


قیمت چدن خام در سال 2011 

در جدول زیر میانگین قیمت‌های ماهیانه شمش چدن صادراتی فوب برزیل در سال 2011 را مشاهده می‌‌کنید. همان‌گونه که در جدول دیده می‌شود هر تن شمش چدن خام صادراتی برزیل در ماه ژانویه سال 2011 با قیمت میانگین 438 دلار به ازای هر تن به فروش رسید که بیشترین میزان بعد از سه ماه انتهایی سال 2010 بود، اما در ماه‌های ابتدایی سال 2011 قیمت چدن خام یک روند صعودی را داشته، به‌طوری که در ماه ژوئن سال 2011 هر تن شمش چدن خام با قیمت 519 دلار در هر تن به فروش رسید. 

در ماه‌های انتهایی سال قیمت‌ها رو به کاهش گذاشتند و در ماه دسامبر هر تن چدن کوره بلند صادراتی برزیل با قیمت 450 دلار به ازای هر تن به فروش رسید که در مقایسه با ماه نوامبر کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرد. 


چشم‌انداز بازار 

مطابق با پیش‌بینی‌های صورت گرفته، بازارهای شمش چدن سال 2011 را بدون تحرک خاصی به پایان رساندند به‌گونه‌ای که بهبود اندکی در بازارهای صادرات شمش چدن CIS و برزیل دیده شده که این برخلاف آمار ضعیف اقتصاد چین است که ظاهرا از رکود بازارها طی چند ماه نخست 2012 حکایت دارد و امکان آن هم بالاست. 

آمار منتشر شده در هفته‌های پیش امیدواری‌های قابل‌توجهی را در بازارهای بزرگ چدن خام به‌ویژه بازار چین ایجاد کرده است. هر چند که تقاضای پایین مصرف‌کنندگان نهایی احتمالا قیمت‌های داخلی را ظرف هفته‌های آتی تحت فشار قرار خواهد داد. احیای بازارهای صادرات برزیل و ونزوئلا به استمرار بهبود بازار ایالات متحده بستگی دارد. 

آمار مثبت اشتغال و آمار PMI (انجمن مدیریت پروژه) سازندگان نشانگر امکان ادامه این روند است، اما بزرگ‌ترین اقتصاد جهان (ایالات متحده) به‌طور کامل از سیر نزولی اقتصاد سایر کشورها در امان نبوده و ارزش PMI سازندگان چین در دسامبر نشانگر نوعی بهبود از پایین‌ترین سطح آن از مارس 2009 در ماه نوامبر است. 
قابل ذکر است که انستیتوی مدیریت پروژه PMI یکی از معتبرترین مراکزی است که با در برداشتن بیش از 260 هزار عضو از 171 کشور جهان در جمع‌آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل بهترین روش‌های مدیریتی پروژه و مستندسازی و اشاعه علم مدیریت پروژه فعالیت‌های زیادی را متحمل شده است. 

این انستیتو در سال 1969 میلادی به‌عنوان یک موسسه تحقیقاتی علمی و غیر انتفاعی تاسیس شده و مقر اصلی آن در ایالات متحده آمریکا است. سیاست‌های توسعه‌طلبانه دولت‌ها به اقتصاد کمک خواهد کرد تا از هرگونه سقوط و رکود اقتصادی رها شوند، زیرا همچنان اخبار مثبتی از برخی بازارهای صادرات منتشر خواهد شد. هر چند بازار اروپا تحت فشار باقیمانده و ایالات متحده همچنان پیش‌بینی‌های مثبتی را برای اقتصاد خود ترسیم می‌کند. 

قیمت‌های داخلی این ماده اولیه در ماه‌های آینده همچنان روند یکنواختی خواهد داشت و به لطف بهبود جو بازار داخلی، تقویت سفارشات صادرات و رشد سطوح ذخایر رو به بهبود خواهد گذاشت.



کمال‌الدین غفوری