انجمن جهانی فولاد گزارش می‌دهد: تولید فولاد جهان در ماه نوامبر کاهش یافت.

انجمن جهانی فولاد در جدیدترین تحلیل خود به بررسی وضعیت تولید فولاد خام در جهان در ماه نوامبر 2011 پرداخته که این آمار بر اساس گزارش‌های رسیده از 64 کشور عضو این انجمن به‌دست آمده است. 

میزان تولید فولاد خام برای 64 کشور عضو انجمن جهانی فولاد (worldsteel) که حدود 98 درصد از کل فولاد خام جهان را تولید می‌کنند، در ماه نوامبر سال 2011 بالغ بر 116 میلیون تن شد. این میزان 1/1 درصد بالاتر از تولید فولاد خام در ماه نوامبر 2010 و 3/6 درصد کمتر از میزان تولید ماه اکتبر سال جاری است، همچنین این میزان حدود 4/6 درصد بالاتر از میزان تولید فولاد خام در ماه نوامبر سال 2009 است. به‌طور کلی در 11 ماه نخست سال 2011 بالغ بر 1373 میلیون تن فولاد خام در جهان تولید شد که این میزان 4/7 درصد بالاتر از 11 ماه نخست سال 2010 و 5/24 درصد بالاتر از میزان تولید فولاد خام در 11 ماه نخست سال 2009 میلادی است. 

میزان تولید فولاد خام چین در ماه نوامبر سال 2011 حدود 88/49 میلیون تن بود که یک کاهش اندک 2/0 درصدی را در مقایسه با ماه مشابه سال 2010 نشان می‌دهد، همچنین این میزان حدود 2/4 درصد بالاتر از میزان تولید فولاد خام چین در ماه نوامبر 2009 است. چین در 11 ماه نخست سال 2011 تولید فولاد خود را به 9/630 میلیون تن رساند که این میزان 8/9 درصد بالاتر از میزان تولید فولاد خام در 11 ماه نخست سال 2010 است. 

به‌طور کلی در ماه نوامبر در قاره آسیا بالغ بر 1/72 میلیون تن فولاد خام تولید شد که نسبت به ماه اکتبر یک افت 8/7 درصدی را نشان می‌دهد و در مقایسه با ماه نوامبر سال 2010، نیز حدود 1/1 درصد و نسبت به نوامبر 2009، حدود 9/5 درصد افزایش را نشان می‌دهد، اما میزان تولید فولاد خام آسیا در 11 ماه نخست سال 2011 میلادی به 2/879 میلیون تن رسید که 7/8 درصد بالاتر از میزان تولید در 11 ماه نخست سال 2010 و 3/22 درصد بالاتر از میزان تولید در ماه‌های مشابه سال 2009 است. چین بالغ بر 72 درصد تولید فولاد خام در آسیا و 46 درصد تولید فولاد خام جهان را به خود اختصاص داده، اما در ماه نوامبر سال 2011، ژاپن حدود 6/8 میلیون تن فولاد خام تولید کرد که در مقایسه با ماه نوامبر سال گذشته 2/3 درصد کاهش را در میزان تولید فولاد خام خود داشته که این میزان یک کاهش 8/1 درصدی را در مقایسه با تولید فولاد خام ژاپن در ماه نوامبر سال 2009، نشان می‌دهد، همچنین ژاپن در 11 ماه نخست سال 2011 بالغ بر 5/90 میلیون تن فولاد خام تولید کرده و میزان تولید فولاد خام در کره‌جنوبی نیز در این ماه بالغ بر 78/5 میلیون تن بوده که 4/12 درصد بیشتر از ماه نوامبر سال 2010 است. 

هند نیز در این ماه میزان تولید فولاد خام خود را به 6 میلیون تن رساند که نسبت به ماه اکتبر یک افزایش 8/0 درصدی را در میزان تولید فولاد خام خود داشته، همچنین میزان تولید فولاد خام هند در مقایسه با ماه نوامبر 2010 بالغ بر9/8 درصد افزایش را نشان می‌دهد، اما در مقایسه با ماه مشابه سال 2009 حدود 7/11 درصد رشد را تجربه کرده است. 

در اتحادیه اروپا میزان تولید فولاد خام آلمان برای ماه نوامبر 2011 بالغ بر 45/3 میلیون تن شد که نشان‌دهنده یک کاهش 10 درصدی نسبت به ماه مشابه سال گذشته است. ایتالیا در این ماه 56/2 میلیون تن فولاد خام تولید کرد که 3/12 درصد بالاتر از نوامبر سال 2010 است. اسپانیا نیز در ماه نوامبر تولید خود را به 19/1 میلیون تن افزایش داد که نسبت به ماه نوامبر سال 2010 کاهش 7/10 درصدی را تجربه کرده است. 

کل تولید فولاد خام در اتحادیه اروپا در این ماه 24/14 میلیون تن بوده که نسبت به ماه نوامبر سال 2010، حدود 1/2 درصد افت داشته و این در حالی است که میزان تولید فولاد خام اتحادیه اروپا در ماه نوامبر 2009 بالغ بر 1/14 میلیون تن بوده که یک درصد کمتر از تولید فولاد خام این منطقه در ماه نوامبر 2011 است، همچنین کشورهای تولید‌کننده فولاد خام در این اتحادیه در 11 ماه نخست سال 2011 بالغ بر 9/164 میلیون تن فولاد خام تولید کردند که 1/3 درصد بالاتر از میزان تولید در 11 ماه نخست سال 2010 است. 

روسیه در ماه نوامبر سال 2011 حدود 58/5 میلیون تن فولاد خام تولید کرد که 6/4 درصد بالاتر از میزان تولید نوامبر سال گذشته خود است، اما در مقایسه با ماه اکتبر 5/5 درصد کاهش را در تولید فولاد خام خود تجربه کرده و روسیه در 11 ماه نخست سال 2011 بالغ بر 8/62 میلیون تن فولاد خام تولید کرده که 7/2 درصد رشد را نسبت به 11 ماه نخست سال 2010 نشان می‌دهد، اما در این ماه اوکراین 9/2 میلیون تن فولاد خام تولید کرد که در مقایسه با میزان تولید خود در ماه مشابه سال گذشته 6/0 درصد کاهش را تجربه کرده که به‌طور کلی در کشورهای مشترک‌المنافع (CIS) در ماه نوامبر حدود 14/9 میلیون تن فولاد خام تولید شده که نسبت به ماه نوامبر سال 2010، با یک افت 2/3 درصدی همراه بوده است. 

تولید فولاد خام ترکیه در این ماه به 84/2 میلیون تن بالغ شد که 8/12 درصد بیشتر از میزان تولید فولاد خام این کشور در ماه نوامبر سال گذشته و 33 درصد بالاتر از میزان تولید خود در ماه نوامبر سال 2009 است، همچنین در مجموع 11 ماه ترکیه 99/30 میلیون تن فولاد خام تولید کرده که 6/17 درصد بالاتر از 11 ماه نخست سال 2010 است. 

ایالات متحده در این ماه بیش از 17/7 میلیون تن فولاد خام تولید کرد که با این حساب یک افت6/1 درصدی را در میزان تولید فولاد خام خود نسبت به اکتبر تجربه کرده، اما در مقایسه با ماه نوامبر سال 2010 نیز با رشد 8/11 درصدی در میزان تولید فولاد خام خود مواجه شد. این در حالی است که میزان تولید فولاد خام ایالات متحده در ماه نوامبر سال 2009 حدود 71/5 میلیون تن بوده که 7/25 درصد پایین‌تر از میزان تولید فولاد خام این ماه نوامبر 2011 باشد. 

بنابر گزارش انجمن جهانی فولاد ایالات متحده در 11 ماه نخست سال 2011 بالغ بر 05/79 میلیون تن فولاد خام تولید کرده که 1/7 درصد افزایش را نسبت به میزان تولید 11 ماه نخست سال 2010 نشان می‌دهد، اما برزیل که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد خام در آمریکای‌جنوبی است در ماه نوامبر سال 2011 میزان تولید خود را به 74/2 میلیون تن رساند. کل تولید فولاد خام در منطقه آمریکای‌جنوبی در ماه نوامبر به بیش از 88/3 میلیون تن رسید که نسبت به ماه نوامبر سال 2010 یک افزایش 5/5 درصدی را نشان می‌دهد، همچنین این منطقه در 11 ماه نخست سال 2011، حدود 8/44 میلیون تن فولاد خام تولید کرده که 8/10 درصد بالاتر از سال 2010 است. 

در خاورمیانه ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان محصولات فولادی در منطقه در ماه نوامبر حدود 05/1 میلیون تن فولاد خام تولید کرده، همچنین در مقایسه با تولید 842 هزار تنی فولاد خام ایران در ماه نوامبر سال 2009، یک افزایش قابل توجه 7/24 درصدی در تولید فولاد خام این کشور دیده می‌شود. ایران در 11 ماه نخست سال 2011، حدود 95/11 میلیون تن فولاد خام تولید کرده که در مقایسه با 11 ماه نخست سال 2010، یک افزایش 7/9 درصدی و نسبت به سال 2009، افزایش 3/18 درصد را نشان می‌دهد. 

در میان دیگر کشورهای خاورمیانه میزان تولید عربستان‌سعودی در این ماه بالغ بر 426 هزار تن بود که این کشور در مقایسه با میزان تولید فولاد خام خود در ماه نوامبر سال 2010 با 9/9 درصد افزایش مواجه شد و قطر نیز در این ماه بالغ بر 165 هزار تن فولاد خام تولید کرد، اما میزان کل تولید فولاد خام در خاورمیانه در ماه نوامبر سال 2011 به 64/1 میلیون تن رسید که یک افزایش 2/1 درصدی را نسبت به ماه نوامبر سال 2010 و رشد 3/21 درصدی را نسبت به ماه نوامبر سال 2009 تجربه کرده است. در 11 ماه نخست سال 2011، در منطقه خاورمیانه بالغ بر 6/18 میلیون تن فولاد خام تولید شد که نسبت به سال 2010، حدود 4/7 درصد افزایش را نشان می‌دهد. 

نرخ افزایش بهره‌برداری از ظرفیت فولاد خام در جهان در بین 64 کشور طی ماه نوامبر به 4/73 درصد کاهش یافته که 8/2 واحد کمتر از ماه اکتبر 2011 است. در مقایسه با ماه نوامبر سال 2010، نرخ افزایش بهره‌برداری از ظرفیت فولاد در نوامبر سال 2011، با 6/2 درصد کاهش مواجه شد. شایان ذکر است که نرخ افزایش بهره‌برداری ماهیانه بر اساس اطلاعات موجود میزان تولید و ظرفیت فولاد خام کشور‌ها به‌دست می‌آید که دو مرتبه در هر سال به روز شده و توسط اعضای انجمن جهانی فولاد تایید می‌شود. 

تولید آهن اسفنجی (DRI) 

آهن اسفنجی محصول عملیات احیای مستقیم سنگ‌آهن است که عیار بالای آهن داشته، و جایگزین مناسبی برای قراضه جهت ذوب است. تولید آهن اسفنجی از سنگ‌آهن، عموما به دو روش گازی (Gas Based) یا استفاده از زغال‌سنگ (CoalBased)، برای احیای آهن صورت می‌پذیرد. معمولا در کشورهایی که ذخایر گاز دارند، از روش گازی استفاده می‌‌شود. در ایران نیز به‌طور مثال، فولاد خوزستان و فولاد مبارکه از گاز به عنوان ماده‌ احیا‌کننده استفاده می‌کنند. شناخته‌شده‌ترین روش‌های احیای مستقیم گازی روش‌های میدرکس و HYL هستند. 3/66‌ درصد فولاد خام جهان به کمک روش کوره بلند و 2/31‌درصد آن نیز به روش احیای مستقیم و استفاده از کوره‌های الکتریکی تولید می‌‌شود. 

به‌طور کلی در ماه اکتبر سال 2011 بالغ بر 52/5 میلیون تن آهن اسفنجی در جهان تولید شد که سهم هند از این میزان حدود 44 درصد بوده و مابقی تولید مربوط به کشورهایی از قبیل ایران، مکزیک، ونزوئلا، آرژانتین، لیبی، عربستان‌سعودی و ... است. میزان تولید جهانی این محصول در ماه نوامبر یک کاهش 2/5 درصدی را تجربه کرد و به 23/5 میلیون تن رسید. 

به‌طور کلی هند با تولید 38/2 میلیون تن آهن اسفنجی در ماه اکتبر2011 کماکان رتبه نخست تولید این محصول را در جهان در اختیار دارد. این کشور در ماه نوامبر نیز تولید خود را به 30/2 میلیون تن DRI رساند. 

بعد از هند، ایران به عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده آهن اسفنجی در دنیا مطرح است. ایران در ماه نوامبر سال 2011 بالغ بر 820 هزار تن آهن اسفنجی تولید کرد. بعد از ایران مکزیک با تولید 499 هزار تن آهن اسفنجی در ماه اکتبر رده سوم این جدول قرار گرفت. میزان تولید این کشور در ماه نوامبر با یک رشد اندک همراه شد و به 500 هزار تن رسید. میزان تولید ونزوئلا در ماه نوامبر سال 2011، بالغ بر 450 هزار تن بود. 

دلیل اصلی آمار بالای تولید آهن‌اسفنجی در چند کشور محدود، به ذخایر گاز و زغال‌سنگ (حرارتی)، به عنوان عوامل اصلی برای تولید انرژی مورد نیاز فرآیند احیای مستقیم مربوط می‌شود. در هند، حدود 70‌ درصد تولید آهن اسفنجی با استفاده از زغال‌سنگ (حرارتی یا کک نشو) و حدود 30‌ درصد با استفاده از گاز (در 7 کارخانه) تولید می‌‌شود. 


تولید چدن کوره بلند (BFI) 

به‌طور کلی فولاد خام از دو روش زیر تولید می‌شود: 

ـ تهیه‌آهن خام یا چدن مذاب در کوره بلند (BF) و تولید فولاد در کانورترهای اکسیژنی، نظیر ذوب‌آهن اصفهان. 
ـ احیای مستقیم سنگ‌آهن (DR) و ذوب آهن ‌اسفنجی (DRI) و قراضه (Scrap) در کوره‌های الکتریکی از قبیل قوس الکتریکی (EAF) نظیر فولاد خوزستان یا القایی (IMF)، نظیر مجتمع فولاد جنوب. 

در روش اول، که شیوه سنتی تولید است، از احیای غیرمستقیم آهن استفاده شده، سنگ‌آهن پس از فرآوری به همراه آهک و کک وارد کوره بلند شده، آهن خام یا چدن مذاب (Pig Iron) به‌دست می‌آید. در مرحله‌بعد آهن خام در یک کانورتر به فولاد مذاب تبدیل شده، کربن و ناخالصی‌های دیگر آن به کمک اکسیژن خارج و فولاد خام (Crude Steel) تولید می‌شود. 

آمار BFI ارایه شده شامل چدن به‌دست آمده از کوره‌های الکتریکی تولید چدن و فرآیند احیای مذاب کورکس (Corex) است. در ماه اکتبر سال 2011 در کل جهان بالغ بر 52/89 میلیون تن چدن کوره بلند تولید شد، اما در ماه نوامبر میزان تولید BFI جهان نسبت به ماه اکتبر با یک کاهش قابل توجه 2/7 درصدی همراه شد و به 88/82 میلیون تن رسید. 

در زمینه تولید چدن مذاب نیز چین به عنوان یک قدرت بی‌رقیب مطرح است. این کشور در ماه اکتبر سال 2011 بالغ بر 51 میلیون تن چدن تولید کرد که بیش از 58 درصد از میزان کل تولید در جهان را به خود اختصاص داد. میزان تولید BFI چین در ماه نوامبر سال 2011، با یک افت 10 درصدی به 89/45 میلیون تن رسید. 

بعد از چین، ژاپن با میزان تولید 1/7 میلیون تن چدن کوره بلند در ماه اکتبر سال 2011 به عنوان دومین کشور بزرگ تولید‌کننده این محصول در جهان مطرح است. میزان تولید ژاپن در ماه نوامبر با کاهش همراه شد و به 54/6 میلیون تن رسید. بعد از ژاپن نیز کشورهای کره‌جنوبی و هند به ترتیب با میزان تولید 67/3 میلیون تن و 37/3 میلیون تن در ماه اکتبر سال 2011 در رده‌های بعدی قرار دارند. میزان تولید این کشورها در ماه نوامبر به ترتیب 52/3 و 3/3 میلیون تن شد. 

از لحاظ منطقه‌ای با توجه به حضور کشورهای چین و ژاپن، قاره آسیا بزرگ‌ترین منطقه تولید‌کننده چدن مذاب در جهان است که در ماه اکتبر سال 2011 بالغ بر 16/66 میلیون تن چدن مذاب در این منطقه تولید شد و این میزان در ماه نوامبر به 25/60 میلیون تن کاهش یافت. دومین منطقه بعد از آسیا اتحادیه اروپا با میزان تولیدی حدود 6/7 میلیون تن در ماه اکتبر است و بعد از آن کشورهای مشترک‌المنافع (CIS) بیشترین میزان تولید این محصول را در اختیار داشتند. میزان تولید BFI اتحادیه اروپا در ماه نوامبر با یک کاهش اندک به 26/7 میلیون تن رسید. ایران به عنوان بزرگ‌ترین کشور تولید‌کننده چدن مذاب در خاورمیانه مطرح است. این کشور در ماه اکتبر سال 2011، حدود 225 هزار تن چدن کوره بلند تولید کرد و این میزان در ماه نوامبر با یک کاهش 6/6 درصدی به 225 هزار تن رسید.



کمال‌الدین غفوری