تولید فولاد خام جهان در ماه سپتامبر کاهش یافت

انجمن جهانی فولاد در جدیدترین تحلیل خود به بررسی وضعیت تولید فولاد خام در جهان در ماه سپتامبر 2011 پرداخته که این آمار بر اساس گزارش‌های رسیده از 66 کشور عضو این انجمن به‌دست آمده است. 

میزان تولید فولاد خام برای 64 کشور عضو انجمن جهانی فولاد (worldsteel) که حدود 98 درصد از کل فولاد خام جهان را تولید می‌کنند، در ماه سپتامبر سال 2011 بالغ بر 5/123 میلیون تن شد. 

این میزان 7/9 درصد بالاتر از تولید فولاد خام در ماه سپتامبر 2010 و 4/0 درصد کمتر از میزان تولید ماه اوت سال جاری است، همچنین این میزان حدود 5/11 درصد بالاتر از میزان تولید فولاد خام در ماه سپتامبر سال 2009 است، به‌طور کلی در 9 ماه نخست سال 2011 بالغ بر 1133 میلیون تن فولاد خام در جهان تولید شد که این میزان 2/8 درصد بالاتر از سه فصل نخست سال 2010 و 4/29 درصد بالاتر از میزان تولید فولاد خام در 9 ماه نخست سال 2009 میلادی است. 

میزان تولید فولاد خام چین در ماه سپتامبر سال 2011 حدود 7/56 میلیون تن بود که یک افزایش 5/16 درصدی را در مقایسه با ماه مشابه سال 2010 نشان می‌دهد، همچنین این میزان حدود 3/11 درصد بالاتر از میزان تولید فولاد خام چین در ماه سپتامبر 2009 است. چین در 9 ماه نخست سال 2011 تولید فولاد خود را به 7/525 میلیون تن رساند که این میزان 7/10 درصد بالاتر از میزان تولید فولاد خام در 9 ماه نخست سال 2010 است. 

به‌طور کلی در ماه سپتامبر در قاره آسیا بالغ بر 28/78 میلیون تن فولاد خام تولید شد که نسبت به ماه اوت یک افت 3 درصدی را نشان می‌دهد و در مقایسه با ماه سپتامبر سال 2010 نیز حدود 9/12 درصد و نسبت به سپتامبر 2009 حدود 6/11 درصد افزایش را نشان می‌دهد، اما میزان تولید فولاد خام آسیا در سه فصل نخست سال 2011 میلادی به 3/728 میلیون تن رسید که 5/9 درصد بالاتر از میزان تولید در 9 ماه نخست سال 2010 و 7/26 درصد بالاتر از میزان تولید در ماه‌های مشابه سال 2009 است. 

چین بالغ بر 72 درصد تولید فولاد خام در آسیا و 46 درصد تولید فولاد خام جهان را به خود اختصاص داده، اما در ماه سپتامبر سال 2011 ژاپن حدود 8/8 میلیون تن فولاد خام تولید کرد که در مقایسه با ماه سپتامبر سال گذشته 8/3 درصد کاهش را در میزان تولید فولاد خام خود داشته، این میزان یک افزایش 4/7 درصدی را در مقایسه با تولید فولاد خام ژاپن در ماه اوت سال 2009 نشان می‌دهد، همچنین ژاپن در 9 ماه نخست سال 2011 بالغ بر 01/71 میلیون تن فولاد خام تولید کرده، میزان تولید فولاد خام در کره‌جنوبی نیز در این ماه بالغ بر 47/5 میلیون تن بوده که 7/17 درصد بیشتر از ماه سپتامبر سال 2010 است. 

هند نیز در این ماه میزان تولید فولاد خام خود را به 95/5 میلیون تن رساند که نسبت به ماه اوت یک کاهش 2/3 درصدی را در میزان تولید فولاد خام خود داشته، همچنین میزان تولید فولاد خام هند در مقایسه با ماه سپتامبر 2010 بالغ بر 2/5 درصد افزایش را نشان می‌دهد، اما در مقایسه با ماه مشابه سال 2009 حدود 2/11 درصد رشد را تجربه کرده است. 

در اتحادیه اروپا میزان تولید فولاد خام آلمان برای ماه سپتامبر 2011 بالغ بر 65/3 میلیون تن شد که نشان‌دهنده یک افزایش 3/10 درصدی نسبت به ماه مشابه سال گذشته است. ایتالیا در این ماه 55/2 میلیون تن فولاد خام تولید کرد که 5/11 درصد بالاتر از سپتامبر سال 2010 است. اسپانیا نیز در ماه سپتامبر تولید خود را به 4/1 میلیون تن افزایش داد که نسبت به ماه سپتامبر سال 2010 افزایش ناچیز 8/0 درصدی را تجربه کرده است. 

کل تولید فولاد خام در اتحادیه اروپا در این ماه 97/14 میلیون تن بوده که نسبت به ماه سپتامبر سال 2010 حدود 4/4 درصد رشد داشته، این در حالی است که میزان تولید فولاد خام اتحادیه اروپا در ماه سپتامبر 2009 بالغ بر 84/13 میلیون تن بوده که 1/8 درصد کمتر از تولید فولاد خام این منطقه در ماه سپتامبر 2011 است، همچنین کشورهای تولید‌کننده فولاد خام در این اتحادیه در 9 ماه نخست سال 2011 بالغ بر 6/135 میلیون تن فولاد خام تولید کردند که 3/4 درصد بالاتر از میزان تولید در سه فصل نخست سال 2010 است. 

روسیه در ماه سپتامبر سال 2011 حدود 76/5 میلیون تن فولاد خام تولید کرد که 8/0 درصد بالاتر از میزان تولید سپتامبر سال گذشته آن است، اما در مقایسه با ماه می ‌5/1 درصد کاهش را در تولید فولاد خام خود تجربه کرده است. 

روسیه در 9 ماه نخست سال 2011 بالغ بر 8/51 میلیون تن فولاد خام تولید کرده که 3/4 درصد رشد را نسبت به 9 ماه نخست سال 2010 نشان می‌دهد، اما در این ماه اوکراین 7/2 میلیون تن فولاد خام تولید کرد که در مقایسه با میزان تولیدش در ماه مشابه سال گذشته 7/0 درصد کاهش را تجربه کرده و به‌طور کلی در کشورهای مشترک‌المنافع (CIS) در ماه سپتامبر حدود 29/9 میلیون تن فولاد خام تولید شده که نسبت به ماه سپتامبر سال 2010 با یک رشد 2/1 درصدی همراه بوده است. 

تولید فولاد خام ترکیه در این ماه به 99/2 میلیون تن بالغ شد که 9/16 درصد بیشتر از میزان تولید فولاد خام این کشور در ماه سپتامبر سال گذشته و 9/40 درصد بالاتر از میزان تولیدش در ماه سپتامبر سال 2009 است، همچنین در مجموع نه ماه ترکیه 05/25 میلیون تن فولاد خام تولید کرده که 9/18 درصد بالاتر از 9 ماه نخست سال 2010 است. 

ایالات متحده در این ماه بیش از 19/7 میلیون تن فولاد خام تولید کرد که با این حساب یک رشد 5/4 درصدی را در میزان تولید فولاد خام خود نسبت به اوت تجربه کرده، اما در مقایسه با ماه سپتامبر سال 2010 نیز با رشد 9/8 درصدی در میزان تولید فولاد خام خود مواجه شد، این در حالی است که میزان تولید فولاد خام ایالات متحده در ماه سپتامبر سال 2009 حدود 77/5 میلیون تن بوده که 5/24 درصد پایین‌تر از میزان تولید فولاد خام این ماه اوت 2011 باشد. 

بنابر گزارش انجمن جهانی فولاد، ایالات متحده در 9 ماه نخست سال 2011 بالغ بر 68/64 میلیون تن فولاد خام تولید کرده که 2/6 درصد افزایش را نسبت به میزان تولید 9 ماه نخست سال 2010 نشان می‌دهد، اما برزیل که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد خام در آمریکای‌جنوبی است در ماه سپتامبر سال 2011 میزان تولید خود را به 8/2 میلیون تن رساند. 

کل تولید فولاد خام در منطقه آمریکای‌جنوبی در ماه سپتامبر به بیش از 94/3 میلیون تن رسید که نسبت به ماه سپتامبر سال 2010 یک افزایش 7/6 درصدی را نشان می‌دهد، همچنین این منطقه در 9 ماه نخست سال 2011 حدود 77/36 میلیون تن فولاد خام تولید کرده که 5/12 درصد بالاتر از سال 2010 است. 

در خاورمیانه ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان محصولات فولادی در منطقه در ماه سپتامبر حدود 05/1 میلیون تن فولاد خام تولید کرده که نسبت به ماه اوت یک روند ثابتی را طی کرده که در مقایسه با ماه سپتامبر سال 2010 حدود 4/1 درصد افزایش در میزان تولید فولاد خام خود داشته، همچنین در مقایسه با تولید 888 هزار تنی فولاد خام ایران در ماه سپتامبر سال 2009 یک افزایش 2/18 درصدی در تولید فولاد خام این کشور دیده می‌شود. 

ایران در 9 ماه نخست سال 2011 حدود 8/9 میلیون تن فولاد خام تولید کرده که در مقایسه با سه فصل نخست سال 2010 یک افزایش 8/11 درصدی و نسبت به سال 2009 افزایش 3/16 درصد را نشان می‌دهد. 
در میان دیگر کشورهای خاورمیانه میزان تولید عربستان‌سعودی در این ماه بالغ بر 446 هزار تن بود که این کشور در مقایسه با میزان تولید فولاد خام خود در ماه سپتامبر سال 2010 با 5/4 درصد افزایش مواجه شد و قطر نیز در این ماه بالغ بر 165 هزار تن فولاد خام تولید کرد، اما میزان کل تولید فولاد خام در خاورمیانه در ماه سپتامبر سال 2011 به 66/1 میلیون تن رسید که یک افزایش 1/3 درصدی را نسبت به ماه سپتامبر سال 2010 و رشد 4/11 درصدی را نسبت به ماه سپتامبر سال 2009 تجربه کرده است. 

در 9 ماه نخست سال 2011 در منطقه خاورمیانه بالغ بر 28/15 میلیون تن فولاد خام تولید شد که نسبت به سال 2010 حدود 7/8 درصد افزایش را نشان می‌دهد. 

نرخ افزایش بهره‌برداری از ظرفیت فولاد خام در جهان در بین 64 کشور در ماه سپتامبر به 1/79 درصد افزایش یافته که 8/1 واحد بالاتر از ماه می ‌2011 است. 

در مقایسه با ماه سپتامبر سال 2010 نرخ افزایش بهره‌برداری از ظرفیت فولاد در سپتامبر سال 2011 با 5/3 درصد رشد مواجه شد. شایان ذکر است که نرخ افزایش بهره‌برداری ماهیانه بر اساس اطلاعات موجود میزان تولید و ظرفیت فولاد خام کشور‌ها به‌دست می‌آید که دو مرتبه در هر سال به روز شده و توسط اعضای انجمن جهانی فولاد تایید می‌شود. 


تولید آهن اسفنجی (DRI) 

آهن اسفنجی محصول عملیات احیای مستقیم سنگ‌آهن است که عیار بالای آهن دارد و جایگزین مناسبی برای قراضه جهت ذوب است. 

تولید آهن اسفنجی از سنگ‌آهن، عموما به دو روش گازی (Gas Based) یا استفاده از زغال‌سنگ (Coal Based)، برای احیای آهن صورت می‌پذیرد. 

معمولا در کشورهایی که ذخایر گاز دارند، از روش گازی استفاده می‌‌شود. 

در ایران نیز به‌طور مثال، فولاد خوزستان و فولاد مبارکه از گاز به عنوان ماده‌ احیا‌کننده استفاده می‌کنند. 

شناخته‌شده‌ترین روش‌های احیای مستقیم گازی روش‌های میدرکس و HYL هستند. 

3/66‌ درصد فولاد خام جهان به کمک روش کوره بلند و 2/31‌درصد آن نیز به روش احیای مستقیم و استفاده از کوره‌های الکتریکی تولید می‌شود. 

به‌طور کلی در ماه اوت سال 2011 بالغ بر 34/5 میلیون تن آهن اسفنجی در جهان تولید شد که سهم هند از این میزان حدود 43 درصد بوده و مابقی تولید مربوط به کشورهایی از قبیل ایران، مکزیک، ونزوئلا، آرژانتین، لیبی، عربستان و... است. 

میزان تولید جهانی این محصول در ماه سپتامبر یک کاهش 87/1 درصدی را تجربه کرد و به 24/5 میلیون تن رسید. 

به‌طور کلی هند با تولید 36/2 میلیون تن آهن اسفنجی در ماه اوت 2011 کماکان رتبه نخست تولید این محصول را در جهان در اختیار دارد. این کشور در ماه سپتامبر نیز تولید خود را به 30/2 میلیون تن DRI رساند. 

بعد از هند، ایران به عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده آهن اسفنجی در دنیا مطرح است. ایران در ماه اوت سال 2011 بالغ بر 820 هزار تن آهن اسفنجی تولید کرد. این میزان در ماه سپتامبر نیز همان 820 هزار تن بود. بعد از ایران مکزیک با تولید 507 هزار تن آهن اسفنجی در ماه اوت رده چهارم این جدول قرار گرفت. میزان تولید این کشور در ماه سپتامبر با یک رشد قابل توجه همراه شد و به 532 هزار تن رسید و این کشور در ماه سپتامبر در جدول برترین تولیدکنندگان آهن اسفنجی با یک رتبه صعود همراه شد و بعد از ایران قرار گرفت. میزان تولید ونزوئلا در ماه سپتامبر سال 2011 بالغ بر 386 هزار تن بود. 

دلیل اصلی آمار بالای تولید آهن‌اسفنجی در چند کشور محدود، به ذخایر گاز و زغال‌سنگ (حرارتی)، به عنوان عوامل اصلی جهت تولید انرژی مورد نیاز فرآیند احیای مستقیم مربوط می‌شود. در هند، حدود 70‌ درصد تولید آهن اسفنجی با استفاده از زغال‌سنگ (حرارتی یا کک نشو) و حدود 30‌ درصد با استفاده از گاز (در 7 کارخانه) تولید می‌شود. 


تولید چدن کوره بلند (BFI) 

به‌طور کلی فولاد خام از دو روش زیر تولید می‌شود: 

ـ تهیه‌ آهن خام یا چدن مذاب در کوره بلند (BF) و تولید فولاد در کانورترهای اکسیژنی، نظیر ذوب‌آهن اصفهان. 
ـ احیای مستقیم سنگ‌آهن (DR) و ذوب آهن‌ اسفنجی (DRI) و قراضه (Scrap) در کوره‌های الکتریکی از قبیل قوس الکتریکی (EAF) نظیر فولاد خوزستان یا القایی (IMF)، نظیر مجتمع فولاد جنوب. 

در روش اول که شیوه سنتی تولید است، از احیای غیرمستقیم آهن استفاده شده، سنگ‌آهن پس از فرآوری به همراه آهک و کک وارد کوره بلند شده، آهن خام یا چدن مذاب (Pig Iron) به دست می‌آید. در مرحله‌ بعد آهن خام در یک کانورتر به فولاد مذاب تبدیل شده، کربن و ناخالصی‌های دیگر آن به کمک اکسیژن خارج و فولاد خام (Crude Steel) تولید می‌‌شود. 

آمار BFI ارایه شده شامل چدن به‌دست آمده از کوره‌های الکتریکی تولید چدن و فرآیند احیای مذاب کورکس (Corex) است. در ماه اوت سال 2011 در کل جهان بالغ بر 95/91 میلیون تن چدن کوره بلند تولید شد، اما در ماه سپتامبر میزان تولید BFI جهان نسبت به ماه اوت با یک کاهش 5/2 درصدی همراه شد و به 45/89 میلیون تن رسید. این مقدار حدود 20 درصد پایین‌تر از میزان تولید این محصول در ماه سپتامبر 2010 است. 

در زمینه تولید چدن مذاب نیز چین به عنوان یک قدرت بی‌رقیب مطرح است. این کشور در ماه اوت سال 2011 بالغ بر 9/53 میلیون تن چدن تولید کرد که بیش از 58 درصد از میزان کل تولید در جهان را به خود اختصاص داد. میزان تولید BFI چین در ماه سپتامبر سال 2011 با یک افت 2 درصدی به 08/52 میلیون تن رسید. 

بعد از چین ژاپن با میزان تولید 95/6 میلیون تن چدن کوره بلند در ماه اوت سال 2011 به عنوان دومین کشور بزرگ تولید‌کننده این محصول در جهان مطرح است. میزان تولید ژاپن در ماه سپتامبر باز هم با کاهش همراه شد و به 65/6 میلیون تن رسید. بعد از ژاپن نیز کشورهای کره‌‌جنوبی و هند به ترتیب با میزان تولید 54/3 میلیون تن و 37/3 میلیون تن در ماه اوت سال 2011 در رده‌های بعدی قرار دارند. 

میزان تولید این کشورها در ماه سپتامبر به ترتیب 53/3 و 26/3 میلیون تن شد. 

از لحاظ منطقه‌ای با توجه به حضور کشورهای چین و ژاپن، قاره آسیا بزرگ‌ترین منطقه تولید‌کننده چدن مذاب در جهان است که در ماه اوت سال 2011 بالغ بر 93/68 میلیون تن چدن مذاب در این منطقه تولید شد و این میزان در ماه سپتامبر به 63/66 میلیون تن کاهش یافت. دومین منطقه بعد از آسیا اتحادیه اروپا با میزان تولیدی حدود 49/7 میلیون تن در ماه اوت است و بعد از آن کشورهای مشترک‌المنافع (CIS) بیشترین میزان تولید این محصول را در اختیار داشتند. میزان تولید BFI اتحادیه اروپا در ماه سپتامبر با یک افزایش 7/7 درصدی به 75/7 میلیون تن افزایش یافت. 

ایران به عنوان بزرگ‌ترین کشور تولید‌کننده چدن مذاب در خاورمیانه مطرح است. 

این کشور در ماه اوت سال 2011 حدود 205 هزار تن چدن کوره بلند تولید کرد و این میزان در ماه سپتامبر با یک افزایش 3/2 درصدی به 205 هزار تن رسید.



کمال الدین غفوری