خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج‌فارس، ناب‌ترین بازار برای صنعت فولاد ترکیه

سمال دمیراتس (Cemal Demirtas)، مدیر تحقیقات بانک سرمایه‌گذاری (Standard Unlu) در استانبول اظهار داشت که در مقایسه با اتحادیه اروپا، آمریکا و ژاپن، کشور ترکیه از رشد اقتصادی خوبی برخوردار است و سرمایه‌گذاری این کشور در بخش فولاد نشان می‌دهد که توسعه بیشتر این بخش از صنایع از جمله نیازمندی‌های اقتصاد این کشور است. 

پس از افت 7/4 درصدی اقتصاد ترکیه در جریان بحران مالی سال 2007 جهان، اقتصاد این کشور در سال گذشته رشد 8 درصدی را تجربه کرد. رشد اقتصادی ترکیه در نیمه نخست امسال نیز مشابه سال گذشته بسیار چشمگیر بود. 

با این حال، انتظار می‌رود که در نیمه دوم سال جاری رشد اقتصادی این کشور روند کندی را سپری کند. 

وی پیش‌بینی می‌کند که میانگین رشد اقتصادی ترکیه در سال جاری به 5/6 درصد برسد، اما او یادآوری می‌کند که در پیش‌بینی رشد اقتصادی سال آینده این کشور باید بازنگری شود و ممکن است که اقتصاد این کشور در سال آینده روند نزولی را طی کند، چرا که مشکلات اقتصادی اتحادیه اروپا به عنوان بازار بزرگ صادرات ترکیه در سال آینده افزایش خواهد یافت. 

براساس گزارش انجمن تولیدکنندگان آهن و فولاد ترکیه (Tispa)، به دنبال کاهش 6/5 درصدی رشد اقتصادی در سال 2009، تولید فولاد خام ترکیه با افزایش 2/15 درصد به 1/29 میلیون تن در سال 2010 رسید و به این ترتیب، ترکیه در جایگاه نهمین تولیدکننده بزرگ فولاد در جهان قرار گرفت. 

انجمن آهن و فولاد ترکیه اعلام کرده که ظرفیت تولید داخلی این کشور تا پایان سال 2010 حدود 43 میلیون تن در سال بود که نشان می‌دهد که تنها 71 درصد از ظرفیت تولید این کشور مورد استفاده قرار گرفته است. در نیمه نخست سال جاری تولید فولاد خام نسبت به مدت مشابه سال قبل با افزایش 3/21 درصد به 4/16 میلیون تن رسید. 

وجود شمار زیادی شرکت‌های فولادسازی دارای کوره‌های قوس الکتریکی در ترکیه، از جمله ویژگی‌های خاص این کشور به‌شمار می‌رود. از این‌رو ترکیه به بزرگ‌ترین واردکننده قراضه در دنیا تبدیل شده است. 

این کشور در سال گذشته 15/19 میلیون تن قراضه یعنی بیش از دو برابر واردات کره‌جنوبی، دومین واردکننده قراضه در جهان، قراضه وارد کرده است. 

براساس گزارش انجمن آهن و فولاد ترکیه، 1/55 درصد از واردات قراضه ترکیه از اتحادیه اروپا و 3/22 درصد از آن از کشور آمریکا تامین شده است. در پنج ماهه نخست سال 2011، واردات قراضه ترکیه نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 8 درصدی تجربه کرد و به حدود 8 میلیون تن رسید. در سال گذشته تقاضا برای قراضه‌های آهنی حدود 25 میلیون تن یعنی بالای 17 درصد بود. 

در سال گذشته، میزان تولید سه شرکت فولادسازی دارای کوره بلند شامل ادمیر، ازمیر و کاردمیر حدود 28 درصد تولید ملی ترکیه از فولاد خام را تشکیل می‌داد که به این ترتیب، باقیمانده فولاد تولیدی ترکیه در شرکت‌های فولادسازی دارای کوره قوس الکتریک تولید شد. 

ترکیه محصولات فولادی با مقاطع دراز بیش از مصرف داخلی تولید می‌کند ( این کشور در سال گذشته حدود 20 میلیون تن محصولات مازاد این نوع مقاطع تولید کرد). از این‌رو، این کشور صادرکننده اصلی فولاد به‌شمار می‌رود. 

در سال گذشته، بیش از 16 میلیون تن محصولات فولادی از مبدا ترکیه به خارج از این کشور صادر شد که سهم بزرگی از آن به صادرات میلگرد آجدار (94/5 میلیون تن) اختصاص داشت. 

براساس گزارش اداره آمار آهن و فولاد، حجم صادرات میلگرد آجدار در سال 2008، 10 میلیون تن بوده، با این حال به نظر می‌رسد که در پی رونق گرفتن بازار ساخت و ساز داخلی و از سوی دیگر بروز رکود در بازارهای دیگر، محصولات تولید شده به بازار مصرف داخلی راه یافته است. 

ویسل یایان (Veysel yayan)، دبیرکل انجمن آهن و فولاد ترکیه با بیان این‌که ناآرامی‌ها در شمال آفریقا به روند صادرات ترکیه به این منطقه لطمه وارد کرده و میزان صادرات این کشور به شمال آفریقا به یک سوم کاهش یافته، افزود که در حال حاضر خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج‌فارس بزرگ‌ترین بازار و اتحادیه اروپا دومین بازار صادرات ترکیه به‌شمار می‌روند. 

در پنج ماهه نخست سال جاری، حجم صادرات فولاد ترکیه نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد 3/16 درصد به 23/7 میلیون تن رسید. این در حالی است که حجم کل واردات فولاد با کاهش 1/13 درصد به 34/4 میلیون تن رسیده است. 

کورتان آتماکا (Kurthan Atmaca)، تحلیلگر سهام در شرکت Ekspres Invest در شهر استانبول اظهار داشت: میزان تقاضای بازار داخلی و صادرات در حال افزایش است. مصرف داخلی را عمدتا محصولات فولادی با مقاطع دراز تشکیل می‌دهد و مهم‌ترین بخش مصرف فولاد نیز بخش ساخت و ساز است.

وی افزود که امسال تقاضا برای محصولات نورد تخت با رشد اندکی همراه بوده، اما چشمگیر نبوده است. 
سمال دمیراتس اظهار داشت: این وضعیت نقطه مقابل وضعیت سال گذشته است. در سال یاد شده، تقاضا برای محصولات نورد تخت بسیار چشمگیر بود. 

وی با اشاره به این‌که مصرف محصولات نورد تخت بیش از 43 درصد و مصرف محصولات با مقاطع دراز بیش از 20 درصد بوده، اعلام کرد که به‌نظر می‌رسد تقاضا برای محصولات نورد تخت در نیمه نخست سال 2011 بسیار کمتر است. این در حالی است که تقاضا برای محصولات فولادی با مقاطع دراز در سه ماهه نخست رشد 7 درصدی و در سه ماهه دوم رشد 4 درصدی را تجربه کرده است. 

سردار کوک تورک (Serdar Kocturk)، یکی از فعالان گروه صنعتی و تجاری Kibar Holding اظهار داشت: امسال بازار تقاضا برای محصولات نورد تخت رضایت‌بخش بوده، بویژه تقاضا برای محصولات نورد سرد و فولادهای پوشش‌دار بهتر از سال 2010 بوده و به‌نظر می‌رسد که ماه‌های باقیمانده سال نویدبخش اوضاع بهتری باشد. 

وی با اشاره به این‌که کارخانه‌های لوله‌سازی، خودروسازی، تولیدکننده‌های ابزار، ماشین‌آلات و تجهیزات بسته‌بندی عمده‌ترین مصرف‌کننده محصولات نورد تخت به‌شمار می‌روند، افزود: ساخت و ساز صنعتی و بخش مسکن نیز ادامه دارد و به رونق صنعت فولادهای گالوانیزه و پیش‌رنگ شده کمک می‌کند. 

سرمایه‌گذاری در بخش محصولات نورد تخت در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری کلان منجر به افزایش تولید محصولات نورد تخت در ترکیه شده و میزان تقاضا برای محصولات یاد شده از مرز تامین داخلی فراتر رفته است. طرح‌های عمده تولید محصولات نورد تخت در Mmk-atakas، Colakoglu، Isdemir و Toscelik اجرا شده است. زمانی‌که شرکت آهن و فولاد Eregli، تولیدکننده محصولات نورد تخت در اردمیر در سال 2020 در قالب برنامه خصوصی‌سازی خود سهام عمده شرکت آهن و فولاد اسکندرون، تولیدکننده محصولات فولادی با مقاطع دراز (ازمیر) را خریداری کرد، این اقدام با هدف راه‌اندازی خط تولید محصولات نورد تخت در ازمیر انجام گرفت. هر دو شرکت فولادسازی در سال 2008 به بخشی از گروه Oyak تبدیل شدند و نخستین کارخانه ریخته‌گری تختال توسط این گروه در نوامبر همان سال تاسیس شد. 

به منظور نوسازی و توسعه شرکت ازمیر 38 پروژه مجزا فعال بوده‌اند که این عملیات بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری در تاریخ جمهوری ترکیه به‌شمار می‌رود. 

حجم کل سرمایه‌گذاری در فاصله زمانی 2010ـ2006 بیش از 4/2 میلیارد دلار بوده و ظرفیت فولاد خام از 2/2 میلیون تن به 25/5 میلیون تن در سال رسیده است. 


منبع: ماهنامه پردازش شماره‌های 52 و 53