گزارشی از وضعیت صنعت آلومینیوم در ایران و جهان؛ 220 کارخانه، 55 میلیون تن ظرفیت

گزارشی که در ادامه می‌خوانید، نگاهی دارد به آخرین وضعیت تولید، ظرفیت و سرمایه‌گذاری در صنعت آلومینیوم ایران و جهان. برخی آمارها، ارقام و اطلاعات این گزارش برگرفته از گزارش‌های ارایه شده در گردهمایی مدیران ایمیدرو در استان اصفهان در نیمه مهرماه گذشته است.

نگاهی به تولید آلومینیوم ایران و جهان 

براساس آمارها، شرکت آلومینیوم المهدی 106 هزار و 161 تن شمش آلومینیوم در سال 89 تولید کرده، همچنین در نیمه نخست امسال 56 هزار و 255 تن شمش آلومینیوم توسط این شرکت تولید شده که نسبت به برنامه تولید یک درصد افزایش نشان می‌دهد. 

بر این اساس، در سال 89 میزان فروش داخلی 30 هزار و 756 تن و میزان فروش صادراتی 76 هزار و 417 تن بود. 

علاوه بر این، در نیمه نخست سال 90 در مجموع 59 هزار و 684 تن محصول توسط شرکت المهدی به فروش رسید که 10 هزار و 855 تن در بازار داخلی و 48 هزار و 829 تن در بازارهای خارجی به فروش رفت. 

طبق گزارش نشریه «آلومینیوم تایمز»، 220 کارخانه تولید آلومینیوم در جهان وجود دارد که کل ظرفیت آنها 55 میلیون و 40 هزار تن است. 

از این میان، چین با 107 کارخانه و 24 میلیون و 503 هزار تن ظرفیت، بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده این محصول در جهان است. این کشور 45 درصد کل ظرفیت جهانی آلومینیوم را در اختیار دارد. 

کشور بعدی، روسیه است که از 13 کارخانه آلومینیوم و با 4 میلیون و 342 هزار تن ظرفیت برخوردار است و 8/7 درصد ظرفیت جهان را به خود اختصاص داده است. 

ایالات متحده با 14 کارخانه و برخورداری از ظرفیت 3 میلیون و 94 تنی، سومین کشور دارنده کارخانه آلومینیوم جهان است که 6/5 درصد کل ظرفیت تولید آلومینیوم را در اختیار دارد. کشور کانادا نیز با کمی تفاوت نسبت به کشور آمریکا، 10 کارخانه و 3 میلیون و 60 هزار تن ظرفیت تولید دارد که 5/5 درصد کل ظرفیت تولید آلومینیوم را به خود اختصاص داده است. 

کشورهای استرالیا ( دارای 6 کارخانه و ظرفیت تولید 2 میلیون و 58 هزار تن)، هندوستان (دارای 5 کارخانه و ظرفیت تولید یک میلیون و 760 هزار تن)، امارات متحده عربی (دارای 2 کارخانه و ظرفیت یک میلیون و 710 هزار تن)، برزیل (دارای 6 کارخانه و ظرفیت یک میلیون و 656 تن) به ترتیب در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. 

بنا به این گزارش، ایران با برخورداری از 3 کارخانه تولید آلومینیوم و ظرفیت 456 هزار تنی، رتبه هجدهم جهان را از نظر میزان ظرفیت تولید آلومینیوم دارد. 

چهار شرکت پیشرو در تولید آلومینیوم 

طبق آخرین آمارها، 4 شرکت روسال (روسیه)، آلکوا (ایالات متحده)، ریوتینتو آلکان (کانادا) و هیدرو آلومینیوم (نروژ) با ظرفیت‌سازی 15 میلیون و 407 هزار و 773 تن در کشورهای مختلف، 27 درصد ظرفیت تولید آلومینیوم در جهان را ایجاد کرده‌اند. 

در این میان، روسال 4 میلیون و 595 هزار و 675 تن ظرفیت تولید آلومینیوم در کشورهای روسیه، سوئد و نیجریه ایجاد کرده است. 

شرکت آلکوا نیز در کشورهای ایالات متحده، اسپانیا، نروژ، ایتالیا، ایسلند، کانادا، برزیل و استرالیا در مجموع 4 میلیون و 522 هزار و 890 تن ظرفیت تولید آلومینیوم ایجاد کرده، همچنین شرکت ریوتینتو آلکان 3 میلیون و 993 هزار و 304 تن و شرکت هیدرو آلومینیوم 2 میلیون و 295 هزار و 904 تن در کشورهای مختلف از جمله کانادا، نروژ، استرالیا و غیره ظرفیت‌سازی کرده‌اند. 

شرکت‌های یاد شده (روسال، آلکوا، ریوتینتو، آلکان و هیدروآلومینیوم) به ترتیب 8 درصد، 8 درصد، 8 درصد و 4 درصد کارخانه‌های تولید آلومینیوم را در جهان ایجاد کرده‌اند. 


سهم صنایع از مصرف جهانی آلومینیوم 

طبق گزارش سایت بررسی فلزات لندن، در حال حاضر 26 درصد مصرف آلومینیوم جهانی در بخش حمل‌‌و‌نقل، 22 درصد در بخش بسته‌بندی و 22 درصد در بخش ساختمانی است. 

همچنین از دیگر بخش‌های مهم مصرف‌کننده آلومینیوم شامل الکتریکی 8 درصد، ماشین‌آلات 8 درصد و لوازم خانگی 6 درصد است. 


اثر اجرای هدفمندی یارانه‌ها در قیمت تمام شده شمش آلومینیوم 

در 9 ماهه ابتدای سال 89، برای هر کیلوگرم شمش آلومینیوم تولیدی، 29 هزار و 166 ریال هزینه می‌شد که برای مواد اولیه 14 هزار و 200 ریال، الکتریسیته 5 هزار و 329 ریال، دستمزد 3 هزار و 260 ریال، استهلاک 3 هزار و 386 ریال و سرباز 2 هزار و 991 ریال هزینه صرف شد، اما در 3 ماهه پایانی سال 89 هزینه کل هر کیلوگرم شمش تولیدی به 32 هزار و 862 ریال رسید، به‌طوری که هزینه مواد اولیه 14 هزار و 576 ریال، الکتریسیته 8 هزار و 781 ریال، دستمزد 3 هزار و 260 ریال، استهلاک 3 هزار و 261 ریال و سربار 2 هزار و 984 ریال بود. 

در نیمه نخست سال 90 نیز هزینه تولید هر کیلوگرم شمش آلومینیوم 34 هزار و 474 ریال برآورد شده که این هزینه‌ها در بخش مواد اولیه 16 هزار و 200 ریال، الکتریسیته 9 هزار و 84 ریال، دستمزد 3 و 200 ریال، استهلاک 2 هزار و 990 ریال و سربار 3 هزار ریال بوده است. 


راهکارهای کاهش قیمت تمام شده 

از 2 طریق می‌توان قیمت تمام شده محصول شرکت المهدی را کاهش داد: نخستین راهکار، کاهش هزینه تامین مواد اولیه و قطعات از طریق خرید مواد اولیه به صورت طولانی‌مدت و تولید نیازهای اصلی صنعت آلومینیوم در داخل (شامل آلومینا، پترولیوم کک، کاتد، کریولیت، آلومینیوم فلوراید، مواد نسوز و غیره) است. 

کاهش هزینه الکتریسیته مصرفی نیز راهکار دیگر کاهش قیمت تمام شده بوده که برای این منظور، احداث نیروگاه مستقل و ارتقای تکنولوژی تولید ضروری است. 

علاوه بر این، ارتقای بهره‌وری منابع انسانی و افزایش ظرفیت و متنوع‌سازی تولید، 2 راهکار دیگر برای کاهش قیمت تمام شده تولید محصول در شرکت المهدی است. 


قیمت آلومینیوم در LME 

قیمت آلومینیوم در بورس فلزات لندن (LME) طی سال 89، از 2309 دلار در فروردین‌ماه طی نوساناتی به 2526 دلار در هر تن رسید. 

این قیمت در فروردین‌ماه 90، به 2620 دلار در هر تن که طی یک روند نوسانی نیز به 2352 دلار در تن طی شهریورماه رسید.

یوسف بهمن‌آبادی