نگاهی به عرضه و تقاضای آلومینیوم و آلومینا در جهان

برای بزرگنمایی تصویر بر روی آن کلیک کنید.

در حال حاضر با توجه به قیمت‌های کنونی، واحدهای تصفیه آلومینای زیادی ضررده هستند، اما با کاهش تولید و تغییر در ساختار قیمت‌گذاری می‌تواند بازار متوازن‌تر و اقتصاد بهتری را در سال آتی به وجود آورد. 

شرایط جهانی آلومینا یک تضاد فاحشی را بین دو بازار ایجاد کرده است، به طوری که در چین به دلیل افزایش ظرفیت‌های ذوب آلومینیوم، تقاضا قوی و رو به رشد بوده، اما چشم‌انداز آن در سایر مناطق جهان تیره و تار بوده به گونه‌ای واحدهای تصفیه زیادی در حال ضرردهی هستند. 

تحلیل‌گر متال بولتن می‌گوید اگرچه ما شاهد کاهش شدید قیمت‌های آلومینیوم در این سال بودیم و تحریم صادرات بوکسیت اندونزی تأثیر بسزایی روی بازار آلومینا داشته، در سه ماهه دوم سال 2012 تقاضای آلومینا در جهان به اوج جدیدی دست یافته و میزان تولید سالیانه آن به 6/90 میلیون تن رسیده که مطابق با اوج میزان تولید آلومینیوم است. اما به هر صورت بیشترین افزایش مربوط به چین است. در حقیقت تقاضای آلومینیوم در خارج از چین در سه ماهه دوم سال به میزان 50 میلیون تن در سال کاهش پیدا کرده است که از شروع سه ماهه سوم سال 2011 پایین‌ترین بوده است. 

تحلیلگر فوق اضافه می‌کند که بیشترین کاهش مربوط به خاورمیانه بوده که دلیل آن وضعیت اضطراری در واحد ذوب سوهار در عمان است که حدوداً 236 هزار تن در سال از ظرفیت تولید آن کم شده است. 

در اواخر سال گذشته و اوایل امسال به دلیل کاهش ظرفیت‌های ذوب آلومینیوم که 25 درصد آن ضررده بوده (این اتفاق زمانی رخ داد که قیمت‌های آلومینیوم در بورس فلزات لندن کاهش پیدا کرد)، بازار جهانی آلومینا با کاهش شدید تقاضا مواجه شد. با وجود این‌که به طور کل بازار جهانی رو به بهبود گذاشته است، آینده تقاضا برای آلومینا در خارج از چین همچنان تیره و تار است که دلیل آن اقتصاد ضعیف ناشی از قیمت‌های پایین آلومینیوم و آشفتگی در عرضه تولید است. در نتیجه در حال حاضر عرضه مازاد سالیانه کنونی آلومینا در جهان 1/1 میلیون تن است در حالی که میزان بهره‌برداری از ظرفیت‌ها از 5/82 درصد در سال 2011 به 79 درصد (پس از بهره‌برداری 90 درصدی در اکثر طول دهه گذشته) در سال 2012 کاهش پیدا کرده است. در نیمه اول امسال بازار آلومینا با اندکی ظرفیت مازاد مواجه بود. اما در حال حاضر بازار متوازن‌تر شده و انتظار می‌رود که سال آینده توازن بین عرضه و تقاضا تا پایان سال ادامه داشته باشد. 


اوج جدید در چین 

یک تحلیلگر آمریکایی می‌گوید در ماه اوت به طور متوسط در جهان روزانه 124935 تن آلومینا تولید شده که از این میزان تولید روزانه در چین 56419 تن بوده است. انتظار می‌رود که سالیانه 3/2 میلیون تن بهره‌برداری از ظرفیت‌ها در بقیه نقاط جهان متوقف شده و با کاهش تولید به دلیل افت قیمت‌ها، احتمالاً در بقیه سال شتاب بیشتری پیدا کند. اما تولید کلی آلومینیوم در جهان که بالغ بر 90 درصد مصرف آلومینا را به خود اختصاص می‌دهد طبق پیش‌بینی افزایش پیدا خواهد کرد و بخش این افزایش مربوط به رشد ظرفیت تولید در چین است که میزان این رشد اندکی جای تعجب دارد. 

تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که تولید آلومینیوم اولیه در جهان در سال 2012 با 7/2 درصد افزایش به 4/47 میلیون تن و در سال 2013 با 6/6 درصد افزایش به 5/50 میلیون تن خواهد رسید و بر اساس این تخمین ظرفیت ذوب آلومینیوم اولیه با 8/3 درصد افزایش به 7/59 میلیون تن در این سال و با 6/4 درصد افزایش بیشتر به 4/62 میلیون تن در سال آینده خواهد رسید. این رقم شامل 2/6 درصد افزایش با 4/28 میلیون تن ظرفیت ذوب در چین در سال 2012 بوده و به دنبال آن 7/5 درصد افزایش یا حدود 30 میلیون تن در سال 2013 را شاهده خواهیم بود. علاوه بر این پیش‌بینی می‌شود، تا سال 2015 ظرفیت ذوب سالیانه در جهان به 1/72 میلیون تن برسد که سهم چین از این میزان ظرفیت 8/36 میلیون تن خواهد بود. 

انتظار می‌رود که بیشترین افزایش ظرفیت مربوط به استان‌های گوانگزی و هنان باشد که از یارانه برق دولتی برخوردار هستند. تخمین زده می‌شود که تعرفه‌های برق هزینه برق واحد ذوب را در آنجا تا 180 دلار در هر تن به طور متوسط کاهش دهد که منتهی به راه‌اندازی مجدد 450 هزار تن در سال ظرفیت در آن استان‌ها شده و به ظرفیت جدید ذوب اضافه خواهد کرد. به طور متوسط واحدهای ذوب در چین به ازاء هر واحد تولید نسبت به بقیه کشورهای جهان ده درصد کم‌تر برق مصرف می‌کنند. 

به دلیل قیمت‌های پایین، افزایش فشارهای هزینه و عرضه مازاد در بازار آلومینای غیرچینی، تولیدکنندگان زیادی اقدام به کاهش تولیدات خود کرده‌اند. در سایر مناطق جهان، تولید آلومینا در سه ماهه دوم سال به سطحی سقوط کرد که آخرین بار در سه ماهه اول سال 2011 شاهد آن بودیم و بیشترین کاهش را استرالیا و آمریکای لاتین تجربه کرده‌اند. علاوه بر این در چین نیز اعلام شده که تولید آلومینا کاهش پیدا خواهد کرد. در ماه می شرکت آلومینیوم چین (چالکو) اعلام کرد که 7/1 میلیون تن در سال از تولید آلومینیوم خود کم خواهد کرد و به دنبال آن نیز 10 درصد دیگر از تولیدات پنج تولیدکننده بزرگ آلومینا به دلیل قیمت‌های پایین آلومینا و آشفتگی در عرضه بوکسیت، کاسته خواهد شد. 

اما با توجه به این‌که قیمت‌های آلومینا تا حدی در هفته‌های اخیر افزایش (از سطح پایین 310ـ315 دلار در هر تن به 325 دلار در هر تن) پیدا کرده است، مدیرعامل گروه بررسی‌های بازار (CRU) معتقد است که بعضی از ظرفیت‌های متوقف مجدداً راه‌اندازی شده و واحدهایی که نیز قرار بود بسته شوند به کار خود ادامه خواهند داد. این تحلیلگر اضافه می‌کند که قبل از این افزایش 5 درصدی قیمت‌ها، واحدهای تصفیه آلومینا با 25 درصد کاهش نقدینگی مواجه بوده یا ضرر ده بودند اما افزایش اخیر قیمت‌ها به آنها کمک کرده که تا حدی از این بحران فرار کنند. به هر صورت انتظار می‌رود که قیمت‌های آلومینا افزایش پیدا کند چون عرضه‌کنندگان سعی دارند که رابطه قیمت‌گذاری خود را از بورس فلزات لندن جدا کرده و زمانی که عمر قراردادهای قیمت‌گذاری قدیمی خاتمه می‌یابد به سمت قیمت‌های شاخص نقد حرکت کنند. ولی بعید است که تا سال 2015 به سطح 374 دلار در هر تن سال گذشته برگردد. 


بازگشت به سوی عرضه و تقاضا 

حرکت به سوی قیمت‌گذاری شاخص نقد این امکان را می‌دهد که قیمت‌گذاری همسو با عرضه و تقاضا در بازار شود. مدیرعامل شرکت آلکوا می‌گوید تا پایان امسال 40 درصد مشتریان آلکوا محصولات مورد نیاز خود را براساس شاخص قیمت‌گذاری آلومینا یا قیمت‌های نقد خواهند خرید و سایر تولیدکنندگان آلومینا نیز از چین روش قیمت‌گذاری تبعیت خواهند کرد. 

اما در حال حاضر چالش واقعی برای واحدهای تصفیه آلومینای چین بوکسیت است چون کیفیت بوکسیت این کشور پایین بوده و کمیت آن نیز اندک است. برعکس بوکسیت گینه معمولاً 65 درصد آلومینا و میزان سیلیکون پایین دارد. بوکسیت چین معمولاً دارای 25 ـ 30 درصد آلومیناست. 

به همین دلیل چین در سال‌های اخیر بوکسیت زیادی وارد کرده است. حدود 80 ـ 85 درصد بوکسیت وارداتی آن سابقاً از اندونزی بود اما به دلیل تحریم صادرات مواد اولیه یا خام اندونزی واردات از این کشور سخت شده است. دست‌اندرکاران بازار می‌گویند که صادرات بوکسیت اندونزی تقریباً از ماه ژوییه متوقف شده اگرچه هنوز اندکی از آن موجود است. بر اساس پیشنهادات دولت اندونزی تولیدکنندگانی که برنامه‌های مصوب فرآیند پایین دستی بوکسیت داشته باشند می‌توانند تا سال 2014 که تحریم کامل صادرات اجرایی خواهد شد، به صادرات خود ادامه دهند. تجار امیدوارند که اقداماتی در سال 2013 ـ 2014 اتخاذ شود که امکان صادرات بیشتر بوکسیت از اندونزی میسر شود. محدودیت‌های صادراتی بوکسیت عرضه این محصول را با کمبود مواجه کرده و در نتیجه آن چین مجبور شده است که هزینه سنگینی را برای آن بر اساس قیمت پایه CIF بپردازد.کارشناسان می‌گویند به دلیل تحریم آتی (و نیز تحریمی که احتمالاً هندی‌ها برقرار کنند و در حال حاضر دارای 5/3 میلیارد تن ذخایر بوکسیت است) تجار چینی به دنبال منابع دیگری برای دستیابی به بوکسیت هستند که می‌توان به استرالیا، برزیل، آفریقا و جاماییکا اشاره کرد و همین شرایط باعث خواهد شد که چینی‌ها هزینه حمل و نقل بیشتری را بپردازند و به دلیل نرخ تبدیل واحدهای پولی مانند دلار استرالیا فشار بیشتری روی واحدهای تصفیه وارد خواهد آمد.


مشکلات تدارکاتی 

علاوه بر این احتمال عرضه مازاد نیز وجود دارد. به عنوان مثال بوکسیت استرالیا فقط از بندر Weipa صادر می‌شود و امکان اندکی برای افزایش صادرات از این کشور وجود دارد. دولت استرالیا اخیراً اعلام کرده که به دلیل شرایط جغرافیایی امکان بیشتر صادرات از این بندر وجود ندارد و همین عدم امکان، بازار بوکسیت در آسیا را با کمبود مواجه خواهد کرد. 

اما برخی از تحلیلگران معتقدند که بازار جهانی آلومینای متالوژی امسال به حد کافی از عرضه این محصول برخوردار خواهد بود چون در خارج از چین تقاضا ضعیف است و احتمال کاهش تقاضای آلومینا در چین وجود داشته و چندین پروژه توسعه ظرفیت واحد ذوب راه‌اندازی خواهد شد، اما در سال 2013 بازار آلومینا متوازن‌تر خواهد شد چون تولیدکنندگان آلومینا در خارج از چین در واکنش به شرایط ضعیف بازار از میزان تولید خود کم خواهند کرد. 

در نتیجه پیش‌بینی می‌شود که قیمت‌های آلومینا در سال 2013 به طور متوسط 342 دلار باشد که از 319 دلار در سال 2012 بالاتر خواهد بود.